Gatunki priorytetowe

Orzeł przedni

Aquila chrysaetos

Sytuacja w Polsce

Skrajnie nielicznie lęgowy. Niemal wszystkie pary (ok. 40) gniazdują w Karpatach, głównie Bieszczadach.

Sytuacja w Małopolsce

Ok. 15 par lęgowych.

Środowisko

Preferuje naświetlone zbocza trudno dostępnych stoków porośnięte starodrzewem jodłowym i jodłowo-bukowym, w sąsiedztwie trawiastych terenów otwartych słabo penetrowanych przez człowieka.

Pokarm

Bardzo zróżnicowany, choć preferuje średniej wielkości ofiary jak zające, króliki, młode kopytne. Na północy Europy w dużej liczbie chwyta duże kuraki, tj. głuszec i cietrzew. Dość często żeruje na padlinie.

Gniazdo

Gniazda buduje samodzielnie, z reguły na starych jodłach, wyjątkowo na skałach.

Biologia lęgowa

Jeden lęg w roku. Składa 1-2 jaja. Wysiaduje samica przez ok. 45 dni. Z gniazda wylatuje zwykle jedno pisklę po niemal 3 miesiącach, pod koniec lipca.

Wędrówki

Osiadły, koczujący. W jesieni mogą pojawiać się w kraju osobniki z północy.

Status ochronny

Gatunek chroniony. Miejsca lęgu podlegają ochronie strefowej całorocznej w promieniu 200 m oraz okresowej od 1.01-31.07 w promieniu 500 m od gniazda.

Ciekawostki

Dawniej intensywnie tępiony, w ostatnich latach zwiększył swoją liczebność w kraju, prawdopodobnie osiągając optymalną liczebność.

Literatura

1. Cramp S. i Simmons K. (ed.) 1980. The Birds of the Western Palearctic. Vol. II. OUP. Oxford. UK.
2. Król W., Wacławek K. 2001. Orzeł przedni Aquila chrysaetos. W: Głowaciński Z. (red.). 2001. Polska czerwona księga zwierząt. Kręgowce. PWRiL, Warszawa: 152-155.
3. Stój M., Ćwikowski C., Wacławek K. 1997. Występowanie orła przedniego Aquila chrysaetos w Karpatach w latach 1993-1996. Not. Orn. 38 (4): 255-272
4. Stój M. 2004. Aquila chrysaetos (L., 1758) - Orzeł przedni. W: Gromadzki M. (red.) - Poradniki ochrony siedlisk i gatunków Natura 2000 - podręcznik metodyczny. Ministerstwo Środowiska, Warszawa. T. 7.
5. Stój M. 2006. Orzeł przedni Aquila chrysaetos w polskiej części Karpat w latach 1997-2005. Roczniki Bieszczadzkie 14: 155-166.
6. Stój M. 2008. Rozmieszczenie, liczebność i wybrane aspekty ekologii rozrodu orła przedniego Aquila chrysaetos w polskiej części Karpat w latach 1997-2007. Not. Orn. 49: 1-12.
7. Sikora A., Rohde Z., Gromadzki M., Neubauer G., Chylarecki P. (red.) 2007. Atlas rozmieszczenia ptaków lęgowych Polski 1985-2004. Bogucki Wyd. Nauk., Poznań.
8. Tomiałojć L., Stawarczyk T. 2003. Awifauna Polski. Rozmieszczenie, liczebność i zmiany. PTPP "pro Natura", Wrocław.
9. Walasz K., Mielczarek P. (eds) 1992. Atlas ptaków lęgowych Małopolski 1985-1992. Biologia Silesiae. Wrocław.